Trochę o miłości, z cytatami Ericha Fromma

                Panie i panowie, nie było mnie tu długo, bo zamiast przyjemności wybrałem biologię. Dziś najcięższe starcia zostały zakończone i front ustabilizowany. Można wracać do normalności, i do pisania. Dzisiaj napiszę ten i jeszcze jeden tekst, i może uda się przedłużyć aktywność na następne dwa-trzy tygodnie ;-)

                Ale do rzeczy. Dawno, dawno temu, w 2007 roku odbyła się bardzo ciekawa rozmowa na temat miłości i zauroczenia pomiędzy mną a moim kolegą, Mariuszem. Nie pamiętam jak ta rozmowa się zaczęła, ani jak się skończyła, lecz pamiętam Mariusza, dziewczynę siedzącą wówczas u niego na kolanach i sens, przesłanie tego dialogu. Nie chciałem nigdy pisać o tym żadnego tekstu, ale ostatnio ktoś kompletnie inny podniósł ten sam temat i teraz, mając już dwa źródła, mogę się jakoś ustosunkować publicznie.

Z dedykacją dla autora drugiej rozmowy :-)

                Nie, nie będę w żaden sposób wyciągał słownikowej definicji miłości. Zamiast tego, zacznę masowo cytować Ericha Fromma, który ma niesamowite ilości dobrych cytatów dotyczących tegoż uczucia (ale, czy to na pewno jest „uczucie”? Odpowiedź gdzieś poniżej). Jeden z nich już jest po prawej stronie, a tutaj drugi: „Czynny charakter miłości – poza elementem dawania – ujawnia się w tym, że zawsze występują w niej pewne podstawowe składniki wspólne dla wszystkich jej form. Są to: troska, poczucie odpowiedzialności, poszanowanie i poznanie.”

Przede wszystkim jednak powiem wam, o czym była ta rozmowa, o której mówiłem na początku. Otóż Mariusz wykazał, że zauroczenie (dalej: zakochanie) jest czymś zupełnie innym niż miłość. Dawał bardzo szczegółowe rozmyślania i prawdopodobnie przytaczał jakieś przykłady, jednak to już jest nieważne, ponieważ druga rozmowa zajmuje dokładnie tą samą pozycję, i jedyna różnica jest w tym, że mogę to zacytować, bo mam e-maila przed oczami:

„inaczej jest jak się kogoś najpierw pozna, a później się zakocha niż jak najpierw ktoś się komuś spodoba. Bo to pierwsze jest trwalsze, bo już się zna tą osobę trochę i zakochuje się w niej, dlatego, że się trochę ja zna. A w momencie kiedy kolejność jest odwrotna, przestajemy zazwyczaj być zakochani w tej osobie kiedy ja poznamy trochę bardziej.
Oczywiście nie mam tu na myśli, że nie istnieje miłość od pierwszego wejrzenia, bo może i istnieje. Jednak ja wole teorie, która mówi, że aby kogoś naprawdę pokochać, trzeba go poznać, bo wtedy akceptujemy ta osobę razem z jej wszystkimi wadami itd.”

Przyda się tu jednak słowo wyjaśnienia i zsynchronizowanie wszystkich pojęć. Mój drugi rozmówca, którego imienia jak zauważyliście nie mogę podać, mówi o poznaniu, zakochaniu, spodobaniu się… Ale tak naprawdę, w innych, prostszych słowach chodzi o to, że miłość jest jak kochamy kogoś po jego głębszym poznaniu, razem ze wszystkimi wadami, podczas gdy zakochanie, zauroczenie, spodobanie się jest wtedy jak ktoś nam się zwyczajnie, fizycznie podoba. Tylko dlatego, że dziewczyna z naprzeciwka ma ładną buzię, nie oznacza automatycznie, że ją kocham, wezmę z nią ślub i będę miał piątkę tłustych dzieci. To, że jest ładna oznacza tylko i wyłącznie, że mi się podoba. Do momentu aż pojawi się ktoś inny.

W tym miejscu muszę wrzucić kolejny cytat z Fromma i następnie przejdę do własnego zdania na temat miłości i zakochania: „Gdyby miłość była wyłącznie uczuciem, nie byłoby podstawy do obietnicy do­zgonnej wzajemnej miłości. Uczucie przychodzi i może odejść. Skąd mogę wiedzieć, czy pozostanie ono na zawsze, skoro w mój akt nie jest włączony ani osąd, ani decyzja?” No i właśnie. Skoro to nie jest po prostu uczucie, to, o co właściwie chodzi? Ano „kochać oznacza powierzyć się komuś bez żadnych zastrzeżeń, oddać się całkowicie w nadziei, że nasza miłość wywoła miłość człowieka, którego kochamy. Miłość jest aktem wiary; każdy, kto ma mało wiary, ma mało miłości.”

Teraz kilka moich własnych słów, bez cytatów i wtrąceń obcych wywiadów. Gdy kogoś widzimy po raz pierwszy, może się nam spodobać. Ten uśmiech rozświetlający najgłębsze ciemności, oczy niczym bezchmurne niebo, niesforny kosmyk włosów dodający urody itd. itp. etc. To wszystko są cechy fizyczne, wszystko to możemy zaobserwować bez faktycznego poznania, bez potrzeby rozmowy. Gdy widzimy kogoś raz na tydzień, albo nawet i codziennie, ale na zaledwie kilkanaście minut, nie możemy go poznać. Widzimy go, „znamy” go (czyli potrafimy go rozpoznać na ulicy) ale nie rozumiemy kim jest, co i o czym myśli. Bardzo często, gdy zaczynamy sobie uświadamiać, że ta osoba jest istotą myślącą i czującą dokładnie tak jak my, zakochanie zaczyna się ulatniać, zaczyna wkradać się nuda i chęć zmiany obiektu zakochania.

Miłość jest inna. Miłość może ewoluować z zakochania, gdy w miarę poznawania drugiej osoby, zaczynamy zakochiwać się bardziej i bardziej. Widzimy wady drugiej osoby, rozumiemy, że za tym uśmiechem kryje się coś zupełnie innego niż nam się wydawało, ale mimo to nadal ją kochamy (i tak, istnieje miłość od pierwszego wejrzenia, ale to skomplikowane do wyjaśnienia).

Miłość jest również wtedy gdy zamiast po prostu lubić czyjąś twarz, ręce, organy rozrodcze, nogi, cokolwiek innego, lubimy to, co jest wewnątrz głowy. Piękno przeminie – włosy staną się siwe, wysocy staną się zgarbieni, bezchmurne niebo zostanie zastąpione przez Wielką Brytanię – a mimo to my nadal będziemy ją kochać. Bo to, co jest w głowie będzie tylko rosnąć, rozwijać się, stawać się piękniejsze i jeszcze bardziej warte odnotowania :-)

Dwa ostatnie, blisko połączone cytaty i na dziś koniec:

„Miłość nie jest produktem seksualnego zaspokojenia, lecz seksualne zadowolenie – a nawet tak zwana technika – jest rezultatem miłości,”
„Ponieważ większość ludzi łączy pożądanie seksualne z pojęciem miłości, łatwo dochodzą do błędnego mniemania, że się kochają, kiedy pożądają się fizycznie. Jeżeli to nie miłość pobudza pragnienie fizycznego zespolenia, jeżeli miłość fizyczna nie jest równocześnie miłością braterską, nigdy nie prowadzi do związku, który by nie miał charakteru orgiastycznego i nie był przemijający.”

Szybkie podsumowanie:

1. Zakochanie jest kwestią fizyczną i szybko przemija w niebyt

2. Miłość jest czymś trwałym, czymś sięgającym ponad fizycznymi niedoskonałościami

3. Mam nadzieję, że ten tekst nie jest aż tak chaotyczny jak wyglądał, gdy go pisałem…

Pozdrawiam serdecznie :-)