Luteranizm - kwestia religijna

                Ostatnio było o polityce, teraz czas przejść do religii i artykułów wiary. Mimo, że Luteranizm ma zaledwie 6 wyznań wiary (według innej rachuby 7 z powodu kontrowersji czy Traktat o władzy i prymacie papieża wchodzi w skład Obrony Wyznania Augsburskiego czy nie) plus 5 głównych zasad Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (Luterańskiego) może to być całkiem długi tekst. Przebiegniemy się po nich jednak w miarę sprawnie ażeby wszystko rysowało się jasno niczym słońce na błękitnym niebie ;)

                Zacząć musimy od 95 tez, ponieważ są najstarsze i ponieważ są pierwszym dokumentem tego odłamu. Przyznam jednak szczerze, że tezy te nie były dla mnie szczególnie ważnym przeżyciem. Marcin Luter mruga do papieża i pochwala go w kilku punktach a tak naprawdę wyrzuty robi tylko pod adresem odpustów. Po skończeniu 95 tez zastanawiałem się, dlaczego Luteranizm w ogóle powstał… Ale teraz pójdźmy dalej i zobaczmy Mały Katechizm. Jest to niesamowity tekst liczący zaledwie 14 stron A4 który wyjaśnia jak winno rozumieć się Ojcze Nasz, czym jest chrzest, jak powinni zachowywać się biskupi (cytat z Pisma). Była to dla mnie swego rodzaju nowość gdyż doktor Luter pokazał mi nieco inną drogę na zobaczenie pewnych kwestii. Polecam go tak samo jak i Duży Katechizm – tekst dłuższy jednak wyjaśniający wyczerpująco wszystkie 10 przykazań, wyznanie wiary oraz ponownie Ojcze Nasz i sakrament chrztu. O ile 95 tez i Mały Katechizm można przeczytać w 10-15 minut to na Duży Katechizm należy poświęcić więcej czasu. Wpierw by przeczytać, potem by zrozumieć.

                Teraz stoimy przed tym momentem, gdy Marcin Luter, Filip Melanchton i pozostali uczeni zbierają się przed sejmem w 1530 roku. Filip Melanchton redaguje wówczas tekst zwany Konfesją Augsburską a który jest jednocześnie próbą zawarcia pokoju z katolikami i odparciem zarzutu sekciarstwa, co jest zresztą najlepiej widoczne na samym końcu (zaraz przed podpisami książąt ewangelickich): „Niczego tu nie powiedziano ani nie przedstawiono, by kogokolwiek znieważyć. Wymieniono to tylko, o czym - jak się wydawało - należało koniecznie powiedzieć, aby było zrozumiałe, że w nauce i obrzędach niczego u nas nie przyjęto wbrew Pismu Świętemu lub wbrew Kościołowi powszechnemu. Jest bowiem oczywiste, żeśmy najpilniej baczyli, aby się do naszych Kościołów nie wkradły nauki nowe a bezbożne.” Wyznanie Augsburskie składa się z 28 artykułów, z czego artykuły 1-21 służą, jako dowód, że Luteranie są w zgodzie z nauką Katolicką (a jeśli nie są to, dlaczego) a następne 22-28 informują, jakie nadużycia musiałby zostać usunięte i z jakiego powodu. Widać, że tekst dąży do pojednania i kontynuuje linię Lutra z 1517 roku – „nie doprowadzać do walk z Kościołem. Po prostu reformować”. Jak wynika z naszego poprzedniego tekstu nie udała się ta reformacja.

                Potrzebna była Apologia Konfesji Augsburskiej. Tekst dużo bardziej rozbudowany (Wyznanie ma 23 strony, Obrona 105 stron) jednak jest to przede wszystkim odpieranie zarzutów Katolickich uczonych (przede wszystkim dr. Jana Ecka). Wiadome jest, że Marcin Luter się z tym tekstem nie do końca zgadzał i nawet ogłaszał, że chce sam napisać nową Obronę, choć nigdy do tego nie doszło. De facto Obrona służyła, jako pokazanie Luteranom (przede wszystkim książętom), że ruch Ewangelicki potrafi się bronić i warto nadal przy nim trwać. Ten sam cel miały następnie Artykuły Szmalkaldzkie (tworzące Związek Szmalkaldzki walczący później z Cesarzem) oraz Traktat o władzy i prymacie papieża (który wcale tej władzy nie podtrzymuje). Następnie wiele lat po Pokoju Augsburskim i śmierci Marcina Lutra (który zmarł, w 1546 więc i Pokoju Augsburskiego nie dożył…) napisano Formułę Zgody która jest próbą rozstrzygnięcia problemów dotyczących 5 różnych zagadnień takich jak grzech pierworodny czy sprawiedliwość wiary przed Bogiem.

                Po za powyższymi tekstami istnieje jeszcze 5 zasad wiary: Sola scriptura (Tylko Pismo), sola fide (Tylko wiarą), sola gratia (Tylko łaska), solus Christus (Tylko Chrystus), soli Deo gloria (Tylko Bogu chwała). Ktoś zapyta: O co chodzi? Ja też pytałem i przez jakiś czas wydawało mi się to skomplikowane. Teraz jednak wszystko zdaję się proste i logiczne:

1.       Tylko Pismo:

a.       Księgi Lutra i jego popleczników są wyrażeniem tożsamości religijnej, świadectwem wiary. Jednak tylko Biblia, Pismo Święte może być (i jest) źródłem doktryny Kościoła Luterańskiego. Dogmaty istniejące w Kościele Katolickim a oparte na tradycji nie na Biblii są odrzucone

2.       Tylko wiara

a.       Tylko wiara a nie dobre uczynki są podstawą usprawiedliwienia przed Bogiem. "Wiara przynosi usprawiedliwienie i dobre uczynki" (nawiązanie do „a po owocach ich poznacie” Mt 7,16)

3.       Tylko łaska

a.       Łaska Pana naszego, Jezusa Chrystusa przychodzi, jako dar a nie nagroda za nasze uczynki. Człowiek nie może w żaden sposób przekonać Boga do dania mu tej łaski

4.       Tylko Chrystus

a.       Chrystus jest jedynym pośrednikiem między Bogiem a Człowiekiem. Jest On również głową Kościoła Apostolskiego

5.       Tylko Bogu chwała

a.       Zgodnie z 1 przykazaniem tylko Bogu należy się cześć i chwała a co za tym idzie odrzucony zostaje kult świętych i kult relikwii


PS. Gdyby ktoś był zainteresowany przeczytaniem dokumentów o których mówię nieco wyżej to zapraszam TUTAJ